Lębork - miasto w powiecie lęborskim, w województwie pomorskim, siedziba władz gminy miejskiej Lębork oraz powiatu lęborskiego. Położone w Pradolinie Łeby, nad rzeką Łebą, w miejscu, gdzie do Łeby uchodzi potok Okalica.
Historia:
Średniowiecze, etymologia nazwy miasta
Osada w Lęborku funkcjonowala najpewniej już we wczesnym średniowieczu. Podporządkowana była wówczas regionalnemu ośrodkowi władzy, zlokalizowanemu w grodzie we wsi Białogarda (przy drodze z Lęborka do Łeby). Do znaczenia doszedł wówczas, gdy gród w Białogardzie spalili krzyżacy. Prawa miejskie po raz pierwszy otrzymał najprawdopodobniej w 1285 roku od księcia gdańskiego Mściwoja II. Lokacja ta mogła jednak nie dojść do skutku. Ostatecznie prawa miejskie 1 stycznia 1341 roku nadał Lęborkowi wielki mistrz krzyżacki Dietrich von Altenberg. Krzyżacy, budując zamek (burg) w Lęborku, zmienili nazwę miejscowości. Pierwotnie brzmiała ona: „Łebno”, wyewoluowała następnie w „Lewino”, a po decyzji o budowie zamku - w zgermanizowaną formę „Lewinburg” (1341). Następnie przekształciła się w niemiecką nazwę Lauenburg in Pommern, która funkcjonowała aż do 1945 roku, kiedy to miasto wróciło pod panowanie polskie. Polacy spolszczali tę nazwę w „Lemberg”, „Lembork” ostatecznie przyjmując nazwę „Lębork”.
Pod panowaniem krzyżackim: lata 1310 - 1466
Pod panowaniem krzyżackim Lębork znajdował się w latach 1310 – 1466, do końca wojny trzynastoletniej. Krzyżacy zbudowali obwarowania miejskie i w 1376 roku utworzyli tu wójtostwo. W 1410 roku na krótko miasto opanowało polskie wojsko króla Władysława Jagiełły.
Pod panowaniem książąt zachodniopomorskich: lata 1466 - 1637
Po wojnie trzynastoleniej król Kazimierz Jagiellończyk przekazał odebrane krzyżakom ziemie lęborską i bytowską w lenno Gryfitom, książętom zachodniopomorskim.
Pod panowaniem Rzeczypospolitej: lata 1637 - 1657
Po śmierci Bogusława XIV, ostatniego Gryfity, Lębork na 20 lat przeszedł pod panowanie polskie. Stał się wówczas siedzibą polskiego starostwa. W 1657 roku, na mocy postanowień układów welawsko – bydgoskich, przeszedł jako lenno polskie pod panowanie brandenburskie (Brandenburgia opanowała wówczas całe Pomorze Zachodnie od rzeki Łeby aż po Odrę), a następnie pruskie. Formalny koniec polskiego zwierzchnictwa nad Lęborkiem nastąpił dopiero w 1773 roku, mocą traktatu przypieczętowującego I rozbiór Polski.
Pod panowaniem brandenbursko - pruskim i niemieckim: lata 1657 - 1945
W państwie pruskim Lębork wchodził w skład Rejencji Koszalińskiej, okręgu administracyjnego obejmującego Pomorze Środkowe. W drugiej połowie XIX wieku i na początku XX weku przeżywał rozkwit gospodarczy, zwłaszcza dzięki rozwojowi przemysłu drzewnego. W okresie międzywojennym podupadł, gdyż miejscowe firmy odcięte zostały od zaplecza surowcowego, przyłączonego wówczas do odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej. Jednocześnie, wskutek napływu Niemców z dawnych niemieckich terenów, po pierwszej wojnie przyłączonych do Polski, gwaltownie wzrosła liczba ludności w miasteczku, powodując ogromne problemy mieszkaniowe. Taka sytuacja sprzyjała rozwojowi w Lęborku i w powiecie stronnictw nacjonalistycznych, dążących do rewizji wersalskich granic, a następnie ruchu narodowo-socjalistycznego. NSDAP, po dojściu do władzy w Niemczech, postanowiła uczynić z Lęborka forpocztę hitleryzmu na zachodnim skraku tak zwanego polskiego korytarza. W mieście utworzono wówczas wyższą uczelnię nauczycielską (Hochschule fuer Lehrerbildung Lauenburg). Po wybuchu wojny w 1939 roku, na bazie prowincjonalnego zakładu leczniczego dla psychicznie chorych, którego pensjonariuszy w większości poddano eutanazji, utworzono tu także Unterfuehrerschule SS Lauenburg (USL) - szkołę podoficerską SS.
Lębork został zajęty przez wojska radzieckie 10 marca 1945 roku. Poważniejszych walk o miasto nie toczono, jednak w wyniku snajperskiego strzału poległ tu wówczas Henryk Keller, plutonowy Wojska Polskiego.
